Hamam Tarihi ve Hamam Kültürü

Merhaba Sevgili Takipçilerim,

Bu postumda, kültürel mirasımız hamama gittim ve hamam nedir? Nereden gelmiştir? Hala devam ediyor mu? Özellikle bloğumda sık sık paylaşımını yaptığım spalar ile arasında fark var mıdır? Bütün bu merak ettiğimiz soruların cevabını sizlerle paylaşacağım. Bu defa keyif durağımız  ulusta bulunan “Tarihi Şengül Hamamı” oldu.  Bu tarihi yapıdan bahsetmeden önce sizlerle hamam nedir sorusunu cevaplayalım.

Hamam Tarihi

Hamamın tarihi Romalılara kadar uzanır. Vezüv yanardağının patlamasından sonra küller altında kalan Pompeii şehrinde yapılan kazılar, Romalılar’ın kullandıkları hamamları ortaya çıkarmıştır. Bu hamamların yalnız temizlik için değil, zevk ve eğlence için de yapıldığı anlaşılmaktadır. Romalılarda sınıf farkı olduğu için, hamamlarda kölelerle asillerin giriş kapıları ve yıkandıkları yerler ayrılmıştı.
Roma hamamlarında ayrıca buhar banyosu yeri, soğuk ve sıcak su havuzları da vardı. Osmanlılar, İstanbul’u maddi anlamda fethetmişler, ama Roma’dan devraldığı zengin mirasın etkilerini yansıtan Bizans da, diğer pek çok şeyi gibi, hamamlarıyla Osmanlıları fethetmiştir. İmparatorluğun en görkemli döneminde, şehrin her mahallesinde sıcak ve soğuk banyoları, çeşmeleri, kubbeli mermer odalarıyla, haftanın belirtili günlerinde de sadece kadınlara açık olan bir hamam mutlaka bulunurdu.Hamam temizlik ve arınmanın yanına sosyal bir aktivite olmuştur Osmanlı zamanında. Bloğumda sık sık bahsettiğim ve sizlere tanıttığım spaların aslında çıkış noktası bizim mirasımız olan hamamlardır. Osmanlı bu kültürü fethetti fakat her yerde hüküm sürmüş olan bu devlet dünyanın doğu ve batısını da bir çok kültür değeri katmıştır. Spalar da bunlardan birisidir aslında, hamam ile arasındaki fark spalarda temizlenmek ve yıkanmaktan çok çeşitli yağlar ile rahatlamak ve ruhani şekilde arınmaktır. Osmanlı’dan beri hatta günümüzde de olduğu gibi biz akan suda yıkanan bu kültüre sahip insanlarız. Günümüzde az da olsa geçmişten beri batı ülkelerinde durağan suda yıkanma kültürü vardır aslında spalarda da bunun etkilerini hala görmekteyiz.

 

Tarihi Şengül Hamamı
Şengül Hamamı kadın ve erkekler için ayrı kısımları olan bir çifte hamamdır. 15.yüzyılın 2. yarısında Anadolu beylerbeyi İshak paşa tarafından yaptırılmıştır. Hamam 19. yüzyılda tadilat ve 2009 yılında ise restore edilmiştir. Bu tarihi hamam Ankara’nın ilk yerleşim yeri ve merkezlerinden olan Ulus’ta bulunmaktadır. Gerek mimarisi gerek çevresiyle o eski kültürü ve Ankara’yı bize anlatır.  Şengül hamamı, 16. yüzyıl Osmanlı hamam mimarisinin özelliklerini göstermektedir. 2009 yılında Ankara Vakıflar Bölge Müdürlüğünün gözetim ve denetiminde özel bir şirket olan Aslanlar Hamam İşletme Limited Şirketi tarafından restore edilerek tekrar hizmete açılmıştır. Avrupa Birliğince Tarihi Miras Kapsamında Türkiyede örnek Hamam seçilmiştir.

Tarihi Şengül Hamam’ına gittiğimde işletme yetkilisi Mehmet Erdekli Bey beni karşıladı ve güzel bir söyleşi yaptık. Mehmet Bey tarih bölümü mezunu bu sayede bana Osmanlı’daki hamam kültürünü, hamam tarihini ve hamam adabını oldukça iyi şekilde anlattı bende aşağıda gördüğünüz video da resimlerle birlikte sizlerle paylaştım. Bu keyifli söyleşinin ardından Mehmet bey’in bizlerden bir ricası oldu “Günümüzde hamama benzer modernleşmiş spa lar var tabiki de bu alanda güzel ve kaliteli hizmetler vermekteler. Ancak hamamlar bizim kültür mirasımız, bu mirası unutmayalım yok olmasına izin vermeyelim” dedi.